ابواسحاق اسفراینی گوید: یک وقت درباره فایده سوره مبارکه «کوثر» و «توحید» و « آل عمران» این مطلب را در جایی خواندم که اگر کسی روزهای جمعه بر خواندن این سه سوره مداومت کند از دنیا نمی رود مگر این که قائم(عج) را زیارت می کند. من به انجام این عمل موفق نشدم ولی یکی از دوستانم آن را انجام داد و بر آن مداومت کرد و خدمت آن بزرگوار رسید و تفصیل واقعه از این قرار است که او می گوید:
من داشتم به سمت« بلوچستان» می رفتم در بین راه جوانی را دیدم که سوار شتر بود و لباسی به شکل لباس اهل بلوچستان به تن دارد. سلام کردم جواب سلامم را داد بعد پرسید:« منظور تو از خواندن این سوره ها چیست؟» گفتم: زیارت حجت زمان. گفت: اگر او را دیدی از او چه می خواهی؟ گفتم: چند سؤال دارم که باید از ایشان بپرسم. گفت: سؤالات خود را بپرس. با خود گفتم: چه اشکالی دارد، سوالاتم را به این شخص می گویم بالاخره راه است و باید طی شود و در بین هم که باید صحبتی بکنیم لذا چند سوالی را که در نظر داشتم شروع به گفتن کردم. از جمله مسائل این بود که نزدیکترین راه رسیدن به خدا کدام است؟
در جواب فرمود: اگر کیمیاگری به دروغ به تو بگوید من می توانم کیمیا بسازم، در عین این که دروغ می گوید به قول او اعتماد می کنی و مال خودت را خرج می کنی و زحمت بسیار می کشی تا کیمیا را به تو تعلیم دهد؛ حال آنچه را که من می گویم قول پیغمبر(ص) و ائمه راشدین(ع) است و حکمای ظاهری مثل شیخ الرئیس بوعلی سینا در کتاب «اشارات» هم آن را تصدیق نموده اند، پس چه اشکال دارد عمر خود را صرف کنی و چهل شبانه روز سوره مبارکه «کوثر» و «توحید» و «آل عمران» را بخوانی آن هم نه به قصد امتحان بلکه به قصد عبادت، تا آنچه را که به دنبالش هستی به آن برسی؟
ولی الآن شخص سؤال کننده که جواب را می شنود نمی داند چه کسی دارد جوابش را می دهد و نمی داند که او حجت زمان است.(1)
پی نوشت:
1- ره جویان معرفت،ص80

صاحب قاموس الرجال می نویسد:

در میان فرزندان موسی بن جعفر(ع)، بعد از رضا(ع) کسی به عظمت فاطمه معصومه(س) نیست.

راویان احادیث رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه ی اطهار(علیهم السلام) ، حق بسیار بزرگی به گردن امت اسلامی دارند و اگر تلاش های طاقت فرسای آنان نبود ، تعالیم اسلام به دست ما نمی رسید . رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) اصحاب را به شنیدن حدیث و روایت کردن آن تشویق می نمودند و می‌فرمودند : " خداوند نورانی کند کسی را که از ما حدیثی بشنود و آن را ابلاغ نماید (1). همچنین امام جعفر صادق(علیه السلام) در این رابطه فرمودند : " حدیثی که در پیرامون حلال و حرام از شخص راستگو فراگیری، از همه ی دنیا و آن چه طلا و نقره در آن است ، بهتر است (2) .
در میان اصحاب حدیث به تعدادی از بانوان با فضلیت بر می خوریم که نام خود را در زمره ی محدثان ثبت کرده اند و در رأس آن ها بانوان خاندان عصمت و طهارت (علیهم السلام) قرار دارند .
حضرت معصومه (سلام الله علیها) نیز یکی از بانوان با فضیلت این خاندان است ، که احادیثی را با سلسله ی اسنادش(3) از حضرت فاطمه ی زهرا (سلام الله علیها) روایت کرده و به جهت شخصیت برجسته اش ، روایاتش مورد توجه محدثان شیعه و سنی قرار گرفته است که در این جا به بیان نمونه ای از آن می پردازیم .
حافظ شمس الدین جزری (متوفای 833هـ) از علمای اهل سنت ، کتاب ارزشمندی به نام " أسنی المطالب فی مناقب سیدنا علی بن ابی طالب (علیهما السلام) " تألیف کرده است . او ضمن بیان روایاتی در رابطه با غدیر خم ، حدیثی از حضرت زهرا (سلام الله علیها) را نقل می کند که حضرت معصومه (سلام الله علیها) در سلسله ی سند آن قرار دارد . حضرت زهرا (سلام الله علیها) در این روایت می فرمایند : " آیا فرمایش رسول خدا را در روز غدیر خم فراموش کردید که فرمود : هرکه من ولی و سرپرست اویم ، پس علی سرپرست و ولی اوست و فرمود تو برای من همانند هارون هستی برای موسی ." (4) و (5)
این حدیث را دیگر محدثان اهل سنت چون: أمرتسری و شوکانی نیز به همین تعبیر و با سلسله ی اسنادش از حضرت معصومه (سلام الله علیها) روایت کرده اند . هم چنین در منابع شیعه علمائی نظیر مرحوم میر حامد حسین و علامه امینی این حدیث را از همین طریق ذکر نموده اند .
روی این بیان حضرت معصومه (علیها السلام) در کتب شیعه و سنی به عنوان یک بانوی محدث مطرح بوده اند و از ایشان احادیثی نقل شده است که حدیث بالا نمونه ای از آن می باشد .
باعث افتخار و سربلندی همه ما مسلمانان است که روایات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت (علیهم السلام ) توسط چنین بزرگوارانی دست به دست و سینه به سینه نقل شده و به ما رسیده و چه نیکوست که هر کس به سهم خود در حفظ و انتقال این مطالب کوشا باشد.
(برگرفته از کتاب "کریمه‏ ی اهل بیت" تألیف علی اکبر مهدی پور با اندکی تلخیص و اضافات)
..................................................
پاورقی ها :
1ـ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) : "نضرالله امرأ سمع منا حدیثا فبلغه "(سنن ابن ماجه ، جلد 1 ، صفحه 85 – الغدیر ، جلد 8 ، صفحه 154)
2ـ قال الإمام جعفر بن محمد الصادق (علیه السلام) : " حدیث فی حلال و حرام تأخذه من صادق خیر من الدنیا و ما فیها من ذهب او فضه " ( وسائل الشیعه ، جلد 27 ، صفحه 98)
3ـ منظور از سلسله ی اسناد ، افرادی هستند که حدیث را نقل کرده اند .
4- قالت فاطمة الزهرا (علیها السلام) : " أنسیتم قول رسول الله یوم غدیر خم : من کنت مولاه فعلی مولاه و قوله : انت منی بمنزله هارون من موسی " ( أسنی المطالب ، صفحه 49ـ50)

10ربیع الثانی ، سالروز وفات
کریمه ی اهل بیت عصمت و طهارت ،
حضرت فاطمه ی معصومه (علیها سلام)
را به تمامی مسلمانان ، بخصوص شما دوست عزیز تسلیت می گوییم

 سوال:
هابیل با چه کسی ازدواج کرد؟ نسل انسان چگونه بعد از آنها گسترش یافت؟
 پاسخ:

این سؤال از دیر باز مطرح بوده است که فرزندان حضرت آدم با چه کسانی ازدواج کرده اند؟ آیا آنان با خواهران خودشان ازدواج کرده اند؟ آیا آنان با همسرانی از جنس ملک یا جن ازدواج کرده اند؟ آیا آنان با انسان های دیگر ازدواج کرده اند؟ اگر با خواهران خود ازدواج کرده باشند با توجه به حرمت ازدواج برادر و خواهر در تمام ادیان و شرایع، چگونه این ازدواج قابل توجیه است؟
در این‌ باره‌ در میان‌ دانشمندان‌ اسلامی‌ دو نظریه وجود دارد و هر کدام ‌برای‌ خود دلایلی‌ از قرآن‌ و روایات‌ ذکر کرده‌اند. اینک‌ ما هر دو نظریه را به‌ طور اجمال‌ نقل‌ می‌کنیم‌:
1. آنان با خواهران خودشان ازدواج کرده اند. از آن جا که در آن‌ زمان‌ (آغاز خلقت) هنوز قانون‌ تحریم‌ ازدواج‌ خواهر و برادر از طرف‌ خداوند قرار داده‌ نشده‌ بود و از طرف دیگر چون‌ راهی‌ برای‌ بقای‌ نسل‌ بشر، غیر از این‌ راه‌ نبوده‌، ازدواج‌ آنان‌ با یکدیگر صورت‌ گرفته‌ است؛، زیرا حق قانون گذاری ‌ از آن‌ خدا است‌ چنان که قرآن می فرماید: "ان‌ الحکم‌ الاّ لله"؛ حکم تنها از آن خدا است.[1]
علامه طباطبائی (ره) در این زمینه می فرماید: "ازدواج در طبقه اوّل بعد از خلقت آدم و حوا؛ یعنی در فرزندان بلافصل آدم و همسرش بین برادران و خواهران بوده است و دختران آدم با پسران او ازدواج کرده اند؛ چون در آن روز در تمام دنیا نسل بشر منحصر در همین فرزندان بوده ..... بنابراین، هیچ اشکالی ندارد (اگر چه در عصر ما خبری تعجب آور است و لیکن) از آن جایی که مسئله، یک مسئله تشریعی است و تشریع هم تنها و تنها کار خداوند تعالی است، لذا او می تواند یک روز عملی را حلال و روز دیگر حرام کند. [2]
به نظر صاحب تفسیر نمونه قائل شدن به این نظریه عجیب نیست : "اشکالی ندارد که‌ به‌ طور موقت‌ و به‌ جهت‌ ضرورت‌، برای‌ عده‌ای‌ این‌گونه‌ ازدواج‌ در آن‌ زمان‌ بلا مانع‌ و مباح‌ باشد و برای‌ دیگران‌ عموماً تحریم ‌ابدی‌ شود".[3]
طرفداران‌ این‌ نظریه‌ از آیات قرآن مجید نیز برای‌ خود دلیل‌ می‌آورند که‌ خداوند عالم‌ چنین‌ می‌فرماید: "از آن‌ دو (آدم‌ و حوا) مردان‌ و زنان‌ فراوانی‌ در روی‌ زمین‌ منتشر ساخت‌".[4]
علاوه‌ بر این‌ در روایتی‌ که‌ مرحوم‌ طبرسی‌ در "احتجاج‌" از امام‌ سجاد (ع‌) نقل‌ می‌کند این‌ مطلب‌ تأیید شده‌ است‌.[5]
2. نظریه دیگر آن‌ است‌ که‌ چون‌ ازدواج‌ فرزندان‌ آدم‌ با یکدیگر ممکن‌ نبود؛ زیرا ازدواج‌ با محارم‌ یک‌ عمل‌ قبیح‌ و زشت‌ و شرعا حرام است‌، فرزندان‌ آدم‌ با دخترانی‌ از جنس بشر ولی از نژاد و نسل‌ دیگر که‌ از نسل های قبل در روی‌ زمین‌ باقی مانده بودند ازدواج‌ کردند. بعدهاً که‌ فرزندان‌ آنها با هم‌ پسر عمو شدند، زناشویی‌ میان‌ خود آنان‌ صورت‌ پذیرفت‌. این‌ نظریه را نیز بعضی‌ از روایات‌ تأیید می‌کند؛ زیرا نسل‌ آدم‌ نخستین‌ انسان‌ روی‌ زمین‌ نبوده،‌ بلکه‌ پیش‌ از آن‌ نیز انسان هایی‌ در زمین‌ زندگی‌ داشته‌اند، ولی این قول با ظاهر آیات قرآن نمی سازد؛ زیرا طبق آیه شریفه قرآن نسل‌ بشر فقط‌ به‌ وسیله‌ این‌ دو تن‌ به‌ وجود آمده ‌است‌. پس در حقیقت این دسته از روایات معارض با قرآن هستند و ما نمی توانیم آنها را بپذیریم.
از این استدلالات می توان نتیجه گرفت که طبق آیات قرآن این نظریه که هابیل و قابیل با همسرانی از جنس ملائکه یا جن ازدواج کرده باشند نیز باطل است؛ زیرا ظاهر این‌ آیه‌ می‌گوید که‌ نسل‌ بشر فقط‌ به‌ وسیله این‌ دو تن‌ (آدم و حوا) به‌ وجود آمده ‌است‌[6]، و اگر غیر از این‌ دو در بقای‌ نسل‌ او دخالت‌ داشتند، باید بفرماید: به‌ وسیله‌ این‌ دو و غیر آنان‌ ... .
علامه طباطبائی (ره) در این زمینه می فرماید: "نسل موجود از انسان تنها منتهی به آدم و همسرش می شود و جز این دو نفر هیچ کس دیگری در انتشار این نسل دخالت نداشته است".[7]
بنابراین، باید ما آن دسته از روایات را قبول کنیم که موافق با آیات قرآن است که حاصل آن قول اوّل است.
-------------------------------------
[1] یوسف‌، 40.
[2] ترجمه المیزان، ج 4 ، ص 216.
[3] ر.ک: تفسیر نمونه، ج3، ص247.
[4] نساء ، 1 ، "وبث‌ منهما رجالاً کثیراً و نساءاً".
[5] الاحتجاج، ج 2 ، ص 314.
[6] نساء ، 1 ، "وبث‌ منهما رجالاً کثیراً و نساءاً".
[7] ترجمه المیزان، ج 4 ، ص 216.

امام باقر(ع) فرمود: «چون قائم ما(ع) قیام نماید، دستش را برسر بندگان می گذارد(1) و به این وسیله خردهای آنان گرد هم آمده و عقل هایشان کامل می شود.»(2) «عقل، موهبت والای الهی، حجت خدا بر خلق، وسیله تقرب به خدای سبحان، پایه شخصیت انسان، راهنمای مؤمن، ابزار غور و بررسی در حکمت و بهترین ابزاری است که انسان در مسیر عبادت، از آن بهره می گیرد.
عقل، مبدأ امور، قوت و سنگ بنای هر کاری است که خدای تعالی آن را زینت و نور برای آفریدگان خود قرار داده است. مردم، خالق و مدبر خود را به عقل می شناسند، مخلوق بودن خود را به عقل می یابند و نیک و بد را، به ابزار عقل تمیز می دهند.
این است که عقل، بالاترین سرمایه انسان است؛ همچنان که فقری بدتر از نادانی نیست.
عقل، حجت باطن خداوند است که همگام با حجت ظاهر الهی، یعنی انبیاء و اوصیاء(ع)، مردم را به عبادت خدا رهنمون می شوند.»(3) عقل با حجاب معصیت، محجوب می شود؛ لذا گناهان به عنوان جنود جهل- در برابر سپاه عقل- معرفی شده اند.(4)
در زمان نورانی و شکوهمند ظهور، با مغلوب شدن شیطان و کم شدن زمینه های گناه، عقل ها از محجوب بودن خارج می شوند و به شکوفایی می رسند.
آن گاه که دست پر برکت حجت خدا بر سر عقل های انسان ها قرار گیرد، عقل ها کامل می شود، حجاب گناه را می درد و راه عبادت خدا- بدون هیچ گونه شرک- هموار می گردد:
«یعبدوننی لا یشرکون بی شیئا.»(5)
پی نوشت:

1- کمال الدین و تمام النعمة، ص675 /// 2- این عبارت حکایت از این است که مردمان دوران ظهور، مورد لطف ویژه آن حضرت قرار می گیرند./// 3- این سطور، بر اساس احادیث3،11، 12،18، 22، 23، و24 از کتاب العقل والجهل اصول کافی به قلم آمد./// 4- کافی، کتاب العقل و الجهل ///5- سوره نور، آیه55 ؛ «مرا عبادت کنید و چیزی را شریک من نگیرید.»